گنبد خشتی مشهد؛ جاذبه ای زیارتی- تاریخی

یکی از جاذبه های زیارتی گنبد خشتی مشهد است که می توان آن را جاذبه ای تاریخی نیز قلمداد کرد. این گنبد در واقع یک امامزاده است که به سبب شهرت گنبد خشتی مشهد به این نام معروف شده است.

علاقه مندان به بناهای سنتی می توانند با بازدید از مسجد گنبد خشتی مشهد با معماری اصیل ایرانی آشنا شوند. همچنین زائران عزیز  می توانند این امامزاده را در برنامه های سفر مشهد خود بگنجانند و در این مکان یکی از نوه های امام موسی بن جعفر (ع) را زیارت کنند.

جاذبه های زیارتی مشهد

مشهد شهری زیارتی است که اصلی ترین جاذبه آن حرم مطهر رضوی می باشد. در واقع اینکه مشهد توانسته عنوان پایتخت معنوی ایران را از آن خود کند به دلیل وجود همین مکان مقدس است. حرم به عنوان مهم ترین و اصلی ترین جاذبه زیارتی این شهر حتی لحظه ای از زائر خالی نیست؛ اما بناهای زیارتی تاریخی دیگری مانند گنبد خشتی مشهد نیز در این شهر وجود دارد که بخشی از گردشگران را نیز به خود اختصاص میدهند.

روزانه افراد زیادی به شوق حضور در این مکان مقدس دل به جاده می زنند و راه سفر را بر خود هموار می کنند. با این وجود این مکان تنها جاذبه زیارتی این شهر نیست. شما در کنار حرم می توانید شاهد بسیاری از بناهای مذهبی دیگر باشید که همه در سایه آرامگاه منور رضوی در این شهر حضور دارند.

اگر بخواهیم از چند جاذبه مذهبی این شهریاد کنیم نام مسجد گوهرشاد شاید بیشتر برای شما آشنا باشد. این شهرت به سبب موقعیت مکانی این بناست.

بنای مسجد گوهرشاد در دل حرم مطهر رضوی ساخته شده و در میان مهم ترین جاذبه زیارتی مشهد قرار گرفته است. ساخت این مسجد مربوط به دوران تیموریان است و با نشانه هایی که از آن دوران با خود دارد  می تواند نظر تاریخ شناسان را نیز به خود جلب کند.

از دیگر بناهای مشهد که به نوعی می توان آن را جاذبه ای زیارتی – تاریخی محسوب کرد امام زاده ای است که به گنبد خشتی مشهور گردیده. حتی با دیدن تصاویر گنبد خشتی مشهد میتوان به تاریخچه گنبد خشتی مشهد پی برد چرا که این بنا یکی از نمونه های بسیار خوب معماری باستانی ایرانی است.در این مطلب قرار است گنبد خشتی مشهد را بیشتر بشناسیم.

امام­ زاده ای که به نام گنبدش مشهور شده

گنبد خشتی مشهد مقبره و ضریح یکی از نوه های امام موسی بن جعفر به نام امیر سلطان غیاث الدین محمد است. البته اینکه شخصیت دفن شده در این مکان امام زاده باشد چندان مطلب موثقی نیست.

چرا که برخی ها داستانی دیگر از این بنا تعریف کرده اند. داستانی که گنبد خشتی مشهد مقدس را مزار یکی از طبیبان سپاه هارون الرشید معرفی می کند که در راه مرو درگذشته و در این منطقه دفن شده است؛ حتی برخی آن را به نام هارونیه میشناسند.

هارونیه یک بنای ناشناخته و اسرار آمیز است ومیتوان گفت که تنها بنای تاریخی باقی مانده از شهر باستانی توس است. این بنای تاریخی در 20 کیلومتری شمال غربی مشهد در مرزهای غربی جاده مشهد-توس و در ابتدای بلوار پردیس، بلوار اصلی و ورودی شهر توس قرار دارد.

 مجاورت و نزدیکی گنبد خشتی مشهد با آرامگاه فردوسی میتواند به شما این امکان را دهد تا با سر زدن به این بنا با یک تیر دو نشان بزنید و از مقبره زیبا فردوسی نیز دیدن کنید. گنبد خشتی مشهد دارای بنای آجری و مربعی است. بنای زیبا و باستانی این مسجد هر ساله تعداد زیادی از علاقه مندان به بناهای تاریخی را به این مکان جذب میکند. در واقع حتی اگر مذهبی نباشید بد نیست برای دیدن معماری جالب مسجد گنبد خشتی مشهد سری به آنجا بزنید و کمی از معماری باستانی ایران سردر بیاورید!

امامزاده گنبد خشتی مشهد از سازه های دوران تیموریان است که در دوره های بعدی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته. محققان قدمت این مجموعه را به 600 سال پیش می رسانند. اگر چه بنای اولیه این امام زاده اصلاً به چیزی که اکنون می بینید شبیه نبوده است.

در واقع گنبد خشتی در دوره شاه عباس اول صفوی با خشت وبه صورت بسیار ساده ساخته شده بود بدون اینکه شامل تزئینات و یا گلدسته های کنونی اش باشد.  با این وجود این بنا می تواند نمایانگر بسیاری از دوران های ایران باشد. این اثر در سال 1356 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

نشانه های تاریخی گنبد خشتی

برای مسافران تور مشهد لحظه آخری که قصد دیدن از یک بنای تاریخی را در مشهد دارند این مکان می تواند بسیار مناسب باشد. اگر تصاویر گنبد خشتی مشهد را دیده باشید باید متوجه شده باشید که ساختمان این بنا را می توان به دو بخش تقسیم کرد که اابته به هم متصل هستند: یکی فضای زیر گنبد و دیگری هشتی ورودی با تور مشهد از کرمانشاه می توانید از هزنیه تور خود کم کنید و برای خرید فرصت بیشتری به خود بدهید.

برای ورود به بخش مقبره که کمی پایین تر از سطح زمین واقع شده است شما باید از دالانی سر پوشیده به بلندی چهار متر عبور کنید.  این دالان که 7/4  متر طول دارد شما را به مقبره خواهد رساند. فضای مقبره و ضریح نیز دارای سقفی بلند به ارتفاع 12 متر است.

نگاهی به معماری گنبد خشتی امامزاده سید محمد

به طور کلی، نقشه اصلی گنبد خشتی مشهد، از 4 گوش تشکیل شده و دارای معماری قرن هشتم هجری است. این گنبد از آجر ساخته شده و معماری آذری دارد. در گذشته گنبد خشتی مشهد دارای سه ورودی بوده که اکنون درهای شرقی و غربی آن بسته شده است.

فضای داخلی گنبد خشتی مشهد شامل ورودی ایوان، چهار خانه، گنبد و سه اتاق فرعی است که به خوبی بیانگر معماری قدیمی ایران است. و همه این قسمت های گنبد خشتی مشهد مقدس در عموم دیده می شوند. در فضای بیرونی ، یک سنگ قبر یادگاری کوچک از امام محمد غزالی وجود دارد و یک باغ بزرگ مستطیل شکل نیز بر اساس نقشه ها و طرح ها در مقابل ایوان گنبد خشتی مشهد ساخته شده است.

نظرات مختلفی در مورد تاریخ ساخت گنبد خشتی مشهد مقدس و یا به طور کلی تاریخچه گنبد خشتی مشهد وجود دارد و قدمت آن به حدود قرن هشتم و هفتم هجری و حتی قبل از آن برمی گردد. برخی آن را عبادتگاه و محل آموزش امام محمد غزالی می دانند که قبل از حمله مغولان ساخته شده است و شاید به همین علت است که به گنبد خشتی امامزاده سید محمد معروف شده است. برخی دیگر بنای یادبود را با نام زندان هارون می شناسند.

شما در این بنا نوشته ها و تزئینات بسیاری را مشاهده خواهید کرد که برای شما جذاب و دیدنی خواهید بود. فضای ساده این بنا که در نام آن نیز نمودار است حس خوشایندی را نصیب انسان می کند. آن هم در دورانی که از مدرن ترین تجهیزات برای ساخت بناها استفاده می شود.

گنبد خشتی امامزاده سید محمد تنها بقایای طوس باستانی است که در دهه های اخیر با تلاش انجمن میراث ملی و فرهنگی خراسان تعمیر و بازسازی شده است و به یکی از مراکز دیدنی و تاریخی_زیارتی مشهد تبدیل شده است که مورد بازدید و استقبال زائران و مسافران زیادی قرار می گیرد؛ همچنین این بنا را میتوان به عنوان قدیمی ترین به جا مانده طوس نیز نامگزاری کرد.

آدرس دقیق گنبد خشتی مشهد کجاست؟

برای اینکه بدانید گنبد خشتی مشهد کجاست لازم است تا آدرس گنبد خشتی مشهد رابه صورت دقیق بدانید. امروزه با پیشرفت تجهیزات دیجیتالی شما میتوانید در کمتر از چند دقیقه تنها با سرچی ساده به راحتی ادرس گنبد خشتی را پیدا کنید.

همانطور که قبل تر اشاره کردیم امامزاده سید محمد مشهد تاریخی در 20 کیلومتری شمال غربی مشهد و در ورودی شهر باستانی توس قرار گرفته است. دسترسی به گنبد خشتی، از طریق خیابان طبرسی، نرسیده به میدان طبرسی، بازارچه احسان، کوچه خشتی نیز امکان پذیر است و میتواند مسیر آسانی برای رسیدن به امامزاده گنبد خشتی مشهد باشد.

دسترسی آسان تر به گنبد خشتی مشهد

برای دسترسی آسان به گنبد خشتی امامزاده سید محمد در مشهد، باید به قسمت مرکزی منطقه توس بروید. اگر ماشین شخصی ندارید یا تور مشهد لوکس را رزرو کرده اید، نگران نباشید! می توانید از میدان فردوسی 202، خط اتوبوس به مقبره فردوسی استفاده کنید. در ایستگاه شاهنامه 64 پیاده شوید. امامزاده سید محمد مشهد درست روبروی شماست!

هتل های نزدیک به گنبد خشتی مشهد

اگر به ادرس گنبد خشتی مشهد دقت کرده باشید احتمالا متوجه شده اید که دقیقا در همان منطقه هتلی پیدا نمیشود اکا برخی از هتل ها بسیار به این بنا نزدیک هستند که حتی ممکن است از آن ها به عنوان هتل گنبد خشتی مشهد یاد شود. برخی از هتل های نزدیک به امامزاده سید محمد مشهد عبارتند از:

• هتل سراج مشهد
• هتل کوثر ناب مشهد
• هتل پارسیس مشهد
• هتل آپارتمان امید مشهد
• هتل مدینه الرضا
• هتل اپارتمان زرین توس مشهد

و صحبت پایانی درباره گنبد خشتی مشهد

یکی از بناهای تاریخی زیارتی مشهد که میتواند هم دوستداران تاریخ و هم مذهب را به خود جذب کند گنبد خشتی مشهد است. این مسجد تاریخی تنها باقی مانده شهر توس است که از نظر سفرآس 24 دیدن آن خالی از لطف نیست. میتوانی از طریق مسیرهای مختلفی به این بنا برسید و از دیدن آن لذت ببرید.

برای اقامت در مشهد بهترین اقامتگاه ها را در اختیار دارید. یکی از هتل هایی که در بهترین شرایط از شما پذیرایی می کند هتل الماس 1 مشهد است.