یکی از بناهای تاریخی که در شیراز وجود دارد مسجد وکیل شیراز است. این مسجد که به مسجد وکیل الرعایا یا مسجد سلطانی نیز مشهور می باشد و سالانه گردشگران زیادی را به خود اختصاص داده است.
کریم خان زند هنگامی که شهر شیراز را انتخاب کرد اقدامات مختلفی برای رشد و شکوفایی شهر شیراز انجام داد که پیشرفت و آبادانی شیراز را فراهم کرد.
بنای تاریخی مسجد وکیل شیراز یکی از عظیم ترین و باشکوه ترین جاذبه‌های گردشگری است؛ که علاوه بر اینکه در بین گردشگران داخلی محبوبیت بسیار زیادی دارد در بین گردشگران خارجی نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
در ادامه این متن می خواهیم شما را با این مسجد پر رمز و راز آشنا کنیم، بنابراین اگر برایتان جالب است که راجع به این مسجد بدانید متن زیر را تا انتها مطالعه کنید.
تاریخچه‌ای مبهم از مسجد وکیل شیراز
یکی از محبوب ترین پادشاهانی که در ایران زمین حکومت کرده است کریم خان زند می باشد؛ کریم خان زند بناهای شیراز را افزایش داد و زیبای شهر بهار نارنج را افزایش داد.
مسجد وکیل بازمانده دوران درخشان حکومت زندیه است این مسجد از مهم ترین مساجد در ایران است که سالانه افراد زیادی به قصد دیدن این مسجد پرآوازه به شهر بهار نارنج سفر می کنند.
برای دیدن دیگر مسجد های شیراز شامل مسجد نصیرالملک کلیک کنید.
مسجد وکیل شیراز در سال ۱۳۸۷ هجری قمری در کنار ارگ وکیل الرعایا کریم خان زند ساخته شد؛ در زمان ساختش فقط دو سال زمان برد معماران اصلی این مسجد را کسی نمی شناسد و اسمی در تاریخ و تمدن زندیه بیان نشده است اما طبق روایاتی که به جا مانده است و کیل رعایا کریم خان زند بر این مسجد نظارت کامل داشت و این مسجد را در شکل ساده ای ساخت اما با مرگ کریم خان زند یک مسجد دچار دستخوش تغییراتی شد که در نوشته پیرلوتی که یک جهانگرد فرانسوی بود، اینگونه آمده است
(با این که بیش از دو قرن از بنای آن نمیگذر، بسیار کهنه به نظر می آید. بعضی از قسمت های روپوش مینایی آن افتاده و سوراخ هایی به وجود آمده که از درون آن ها گل ها و علف های سبز و هرز رشد کرده اند).
در زمان قاجار این مسجد بدون تغییر باقی مانده تا فرزند بزرگ فتحعلی شاه حسینعلی میرزا تصمیم به مرمت سازی این مسجد کرد و کاشی کاری و تغییرات بسیاری در این مسجد انجام شد مسجد وکیل شیراز در روز هجدهم تیرماه سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به اثبات رسید.
معماری مسجد وکیل شیراز
مسجد وکیل شیراز به روی نقشه به صورت دقیق مشخص شده است. مسجد وکیل شیراز مسجدی حدود ۱۱ متر است که زیر بنای مسجد وکیل شیراز نزدیک به ۹ هزار متر برآورد شده است. میرزا نصیر به عنوان معمار این مسجد معرفی می‌شود. معماری مسجد وکیل شیراز بسیار منحصر به فرد است.
البته این را باید بدانید که میرزا نصیر قبل از کریم خان زند سلطنت می کرد به همین دلیل نمی‌توان به صورت قطع گفت که معمار مسجد وکیل با چه کسی است. معماری مسجد وکیل شیراز این مسجد را به یکی از زیبا ترین مساجد در ایران تبدیل کرده است.
مسجد وکیل از دو ایوان ساخته شده است که شبستان های مختلفی را در خود جای داده است. این مسجد تاریخی از قسمت‌های مختلفی مثل:
- ایوان شمالی
- ایوان جنوبی
- طاق مروارید
- دو شبستان
- محراب
- صحن
- منبر
ساخته شده است. در قسمت ورودی ساختمان هنگامی که شما وارد این مسجد زیبا می شوید بیشتر تزیینات شیراز را می بینید که از معرق کاری و کاشی های هفت رنگ ساخته شده است. این مسجد دارای قاب هایی از جنس کاشی است که به آن قاب مهراب می گویند. عکس مسجد وکیل شیراز از تمام قسمت های این مسجد وجود دارد.
یکی از قسمت‌های این مسجد در زمان صفویه به آن اضافه شده است که بیشتر شکل فیتیله مرغ و گل می باشد. در دو طرف مسجد اصطلاح پیر نشین نامیده می‌شود که در این دو طرف نقش ترنج کاری دیده می شود. عکس مسجد وکیل شیراز زیبایی های این مسجد را به تصویر کشیده است. عکس های مسجد وکیل شیراز از قسمت های قدیمی شیراز به صورت واضح در دسترس نیست.
معرق کاری از هنرهای دوران زندیه است ترکیب قرار گرفتن این هفت رنگ با ترنج و مرغ زیبایی این مسجد را منحصر به فرد افزایش می دهد.
تاریخ ساخت کتیبه پیر نشینی که در مسجد وکیل شیراز قرار دارد در سال ۱۲۴۳ برآورد شده است در بالای این کتیبه‌ها کاشی هایی به تعداد ۲۴ تا وجود دارد که از مقرنس کاری بسیار زیبای ساخته شده است و بر روی آن آیاتی از سوره توبه نوشته شده است به صورت مارپیچ قسمت های شکسته بر روی کاشی حجاری شده است.
قسمت دیگری از مسجد شیراز که بسیار معروف است هشتی یا دهلیز مسجد وکیل شیراز است. وقتی که از ورودی عبور کردید بهشتی می رسید در این قسمت دو کتیبه بر روی دیوار نصب شده است این کتیبه ها نیز متعلق به دوره قاجار است و در زمان فتحعلی شاه قاجار به این قسمت ها اضافه شده است و نشان دهنده این است که ورودی یک برای ورودی خانم ها و ورودی دیگر برای ورودی آقایان بوده است. عکس مسجد وکیل شیراز زیبایی های این ورودی را با جزییات نشان داده است.
در بالای این قسمت حدیثی از آیه حدیث از پیامبر ذکر شده است و با نام های علی و محمد و ائمه اطهار با زبان کوفی ترکیب بندی شده است. عکس مسجد وکیل شیراز از دوره قاجار در دست است با دیدن عکس مسجد وکیل شیراز به عظمت و زیبایی این مسجد پی می برید.
قسمت اصلی باغ قسمت اصلی مسجد طاق مروارید است این تاق در وسط مسجد قرار گرفته است و کاشیان ان به کاشی مرواریدی معروف است که ۱۲ متر عمق دارد در این قسمت با سوره منافقون نوشته شده است و در وسط ایوان بر روی آن کاشی لاجوردی قرار گرفته است فتحعلیشاه حسینعلی میرزا نیز نامشان بر روی این کاشی نوشته شده و زیبایی این مسجد با این کاشی ها بیش تر شده است.
ایوان جنوبی مسجد وکیل شیراز یکی از قسمت های زیبای مسجد به شمار می‌آید که با تزیینات قاب مانند کاشی کاری شده زیبایی افزایش یافته است.
معمولاً نقش گل بوته در این قسمت از مسجد هم دیده می شود رنگ مرمر ها سبز است و در ایوان شمالی قرار دارد. شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز یکی از زیباترین قسمت های مسجد به حساب می‌آید که بر روی مهراب کاشی کاری صورت گرفته است که بر روی آن نام امام علی علیه السلام با رنگ آبی دیده می شود.
ستون های شبستان از چهار ردیف ۱۲ تایی ساخته شده است و انعکاس صدا در شبستان ها به گوش می رسد و همچنین در برابر زلزله مقاوم است.
در پایان چند ستون سال اتمام ستون ها که سال 1289 بوده است هک شدی است. ستون ها در بالا دارای تزئینات گیاهی هستند که در اصطلاح به آن برگ کنگره ای می گویند این برگ از ایران باستان و تخت جمشید الهام گرفته شده است.
سقف شبستان جنوبی مسجد وکیل شیراز تزئینات خاصی ندارد و این سقف به نام ناو معروف می باشد. مسیر ناو از کاشی های معرق که بر روی آن نام محمدو علی ذکر شده است نوشته شده است.
سالانه گردشگران زیادی به قصد دیدن مهراب به شهر بهارنارنج می آیند ،کتیبه دور مهراب شبستانی در مسجد وکیل قرار گرفته است که آیات ۱۹ و ۱۸ توبه بر روی آن نوشته شده است و تاریخ ساختش مربوط به دوره صفوی است.
در بالای مهراب کتیبه‌ای به خط ثلث نوشته شده است که آیه از سوره ۵۸ دیده می شود. منبر سنگی مسجد وکیل یکی از عجایب این مسجد به حساب می‌آید که در دوره زندیه و کریم خان زند ساخته شده است.
این مسجد از ۱۴ پله سنگی ساخته شده است که همه آنها سنگ مرمر است و برآورد کرده اند که این سنگ از مراغه آذربایجان به شیراز آمده است. این قطعه سنگی حدود ۷ متر ارتفاع دارد و کریم خان زند در باب این منبع گفته است که اگر طلاکاری حرام نبود به جای سنگ وزن آن را طلا می گرفتم.
چرا مسجد وکیل شیراز گنبد ندارد؟
تمام مساجد شیراز گنبد ندارند؛ از مسجد وکیل شیراز تا مسجد جامع گرفته هیچکدام گنبدی در ان به کار نرفته است. از مرمت بسیار گرانی در این مسجد ها استفاده کرده اند.
به دلیل اینکه شهر شیراز یک منطقه زلزله خیز است و همچنین می خواستند که بقاع متبرکه حرمت شان حفظ شود، بر روی مسجد گنبدی نساختند همچنین علت قطعی وجود عدم وجود گنبد در مساجد شیراز مشخص نیست.
آدرس مسجد وکیل شیراز
اکنون که تا حدودی با این مسجد آشنا شده اید شاید برایتان سوال باشد که آدرس مسجد وکیل شیراز کجاست؟
در واقع آدرس مسجد وکیل شیراز بسیار سرراست است و شما میتوانید این آدرس را به راحتی پیدا کنید. آدرس مسجد وکیل شیراز را به راحتی می توانید بر روی نقشه شیراز پیدا کنید و همچنین در اپلیکیشن های مکان یابی آدرس مسجد وکیل شیراز به صورت دقیق و واضح مشخص است. مسجد وکیل در مجاورت بازار وکیل و در خیابان طالقانی شیراز قرار دارد.