مسجد مشیر شیراز صفحه قدیمی از  تاریخ شیراز

هر وقت در لابلای کتاب های تاریخ سفر می کنم و به زمان قاجار می رسم و چیزی به جز بی کفایتی مسئولان آن دوره به چشم نمیخورد.

 ولی هر بار هم در رابطه با یک اثر تاریخی و زیبا مطالعه داشته ام و به قاجار رسیده ام امروز که می خواهم در رابطه با مسجد مشیر شیراز بگویم.

جهت بازدید از مسجد قدیمی مشیر شیراز می توانید از سفرآس 24، تور شیراز، تور شیراز از مشهد، تور شیراز از اصفهان رزرو نمایید.

 به اسم میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک چشمم خورد که این مسجد را در سال ۱۲۶۵ تا سال ۱۲۷۴ هجری قمری ساخته است. میرزا ابوالحسن در یکی از محلات بسیار قدیمی شهر شیراز به نام محله سنگ سیاه که در میان بازار ارامنه قرار گرفته بود زندگی می کرد.

 در این مقاله قصد داریم اطلاعات جالبی را در رابطه با این مسجد در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. اگر تاکنون به سمت شیراز سفر نکرده اید پیشنهاد می شود در رابطه با تصمیم گرفتن برای سفر به این شهر خوش آب و هوا به عنوان تعلل نکنید و علاوه بر دیدن مناظر فوق العاده و بسیار زیبای شیراز بنا های جذاب و تاریخی فراوانی را هم در آن می توانید ببینید.

 یکی از جاذبه های تاریخی شهر شیراز مسجد مشیر است که همانطور که گفتیم به  دوره قاجار برمی‌گردد در ادامه قصد داریم به معرفی دقیق‌تری در رابطه با مسجد قدیمی مشیر بپردازیم. مسجد مشیر شیراز یکی از بهترین مراکز تفرحی است اگر قصد سفر به شیراز را دارید حتما از این مسجد زیبا دیدن کنید در ادامه شما را با این مسجد مشیر شیراز بیش تر اشنا می کنیم.

معرفی مسجد قدیمی مشیر

مسجد مشیر شیراز که به شاهکار عصر قاجار در شهر شیراز معروف شده است؛ در خیابان قاآنی شمالی و در نزدیک بازار ارامنه قرار گرفته است. در واقع میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک در آن زمان وزیر بودند که تصمیم گرفت  این بنا را احداث کند.

امروزه به یکی از مکان های بسیار دیدنی شیراز تبدیل شده است. معماری مسجد مشیر شیراز بسیار چشم‌نواز است و زیبایی می تواند معماری متمدن و اصیل ایرانی البته از نوع اسلامی اش را در آن به نظاره بگذارد. به طوری که صاحب نظران در رابطه با این مسجد می گویند حوض حیاط و ستون های سنگی به لحاظ استحکام بعد از مسجد وکیل بی رقیب است.

 مسجد مشیر شیراز در محله سنگ سیاه قرار گرفته است که این محل جز قدیمی ترین محله های حال حاضر شیراز است که از زمان کریم خان زند وجود داشته است. در آن زمان محله ها تنگ تر و کوچک تر بودند و این محل با درب کازرون  ادغام شده بود از آن زمان تاکنون به این دو محله محلات سنگ سیاه می گویند.

 همچنین در این محله از شهر شیراز که مکان های تاریخی و دیدنی بسیار زیادی از جمله بی بی دختران، مسجد ایلخانی، حمام ایرانی بازارچه ارامنه، کلیسای سنگ سیاه و  حسینیه کردها، خانه فروغ الملک، خانه رضائیان، خانه سعادت و بازارچه حاج زینل و بقعه سید تاج الدین غریب قرار گرفته اند.

 از زمانی که این محل به سنگ سیاه معروف شد آرامگاه دانشمندان مختلفی در آن قرار گرفته است. یکی از آنها عمربن عمان هست که به سیبویه معروف می باشد و قبر آن کاملاً با سنگ سیاه آذین شده است.

 برای ساختمان مسجد مشیر شیراز دارای چند حجره و چند شبستان به حالت دو طبقه است که این حجره ها در زمان گذشته برای طلبه های علوم دینی استفاده می‌شد و در کتاب شیراز دلنواز به نقل از ابوالحسن مشیرالملک علاوه بر این مسجد حسینیه باشکوهی به همین اسم ساخته شده است و بخشی از اموالش را وقف آل عبا نموده است.

 از جذابیت های بسیار ویژه مسجد مشیر شیراز که در زمان بازدید از آن استقبال بسیار خوب و خالی را به شما هدیه می‌کند این است که ظروف قدیمی به جا مانده از دوره قاجار در گوشه کنار آن به چشم می خورد و می تواند آنها را از نمای نزدیک مشاهده کنند.

 البته ناگفته نماند که این ظروف برای مراسم محرم و صفر و عزاداری‌های تاسوعا و عاشورای حسینی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مسجد مشیرالملک به لحاظ نوع ساخت و همینطور ستون های سنگی که معمولاً حجاری شده هستند و حتی معماری‌های روی ستون ها در کنار تزیینات شبستان ها در شهر شیراز بعد از مسجد وکیل حرف اول را می زند. همچنین بنا در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران با شماره ثبت ۹۱۱ به ثبت رسید.

نگاهی به قسمت های مختلف مسجد مشیر

هر قسمتی از مسجد را که نگاه می کنید، شما را در وهم و حیرت فرو می برد این مسجد که در شمال ایران قرار گرفته اند. کاشی های رنگارنگ و … بسیار زیبا در مقابل چشم هر بیننده‌ای جلال و شکوه این مسجد را به نمایش می‌گذارد. همچنین بر بالای شبستان ها دو گلدسته با تزئینات کاشی‌کاری کشتی بی نظیر قرار دارد و شکوه این مسجد را چندین برابر می‌کند. معماری مسجد و طراحی‌های آن به قدری چشم‌نواز است که باعث شده است که گردشگران داخلی و خارجی بر روی این ظریف کاری بسیار مانور دهند.

ورودی مسجد مشیر

قسمت ورودی مسجد مشیر شیراز که در بعضی آن در ضلع شرقی مسجد برگرفته از اسلام و  بازارچه ارامنه به روی همگان باز می شود و به در های  بسیار خاص وصل می گردد که در کنار رنگ  بودن و حیاط مسجد مسیر را به دو را تقسیم بندی می کنند.

 مسیر سمت راست حیاطت کارخانه راه پله نشین مردانه سرویس بهداشتی ختم  می شود و در سمت چپ سرویس بهداشتی ها کراه ارخانه و راهبری نشین زنانه راه پیدا می کند. همچنین ورودی داخلی این مسجد با ستون های سنگی با طراحی مارپیچ قرار گرفته است که زیبایی محیط مسجد را در مقابل چشم ها نمایان میکند.

حیاط و حوض مسجد

همانطور که گفته شد بعد از اینکه از درب ورودی این مسجد داخل شدید و به حیاط می‌رسید و وسط حیاط دقیقاً حوضی مستطیل شکل به طول ۲۵ و عرض ۱۰ متر قرار گرفته است که از سنگ یکپارچه ساخته شده است در گذشته از آب خیرات کاملا لبریز می شد.

محراب مسجد مشیر

قسمت محراب مسجد مشیر شیراز به دلیل داشتن کاشیکاری های منحصر به فرد و درونی از  سنگ مرمر بنی که بر روی آنها سوره توحید با خط نسخ نوشته شده است و بی نظیر می باشد. این قسمت از معنوی ترین و دیدنی ترین مکان های مسجد مشیرالملک به حساب می آید.

شبستان مسجد مشیرالملک

در قسمت شمالی این مسجد شبستان کوچک قرار گرفته است که با کاشی های زنگ منقش زیبایان دو چندان شده است و این شبستان در دو زاویه شمالی آن با دارا بودن کاشیهای مقرنس کاری شده بسیار حیرت انگیز از شبستان داروی طاق بسیار مرتفع می باشد و آیات قرآنی با خطوط درشت ثلث به صورت عالی بر روی آن نوشته شده است و همچنین بر بالای این شبستان دو گلدسته کاشی کاری شده قرار دارد.

 به شبستان  قسمت شمالی و مسجد مشیر شیراز مقصوره می گویند که بر روی چهار ستون سنگی قرار دارد و در ضلع جنوبی آن محراب کاشی کاری شده را می بینید که در میانه آن چاه عمیق و نسبتاً بزرگی وجود دارد که در فصل تابستان باعث خنک شدن فضای داخلی این شبستان شده است.

 البته در صنعت شرق مسجد نمای بلندی هم قابل مشاهده است که به شکل متفاوتی مقرنس کاری شده و کتیبه‌ای به خط ثلث از آیات قرآن بر روی آن نوشته شده است و در پشت این طاق در بزرگ مسجد و دالان وجود دارد که از طریق آن می توانید به سمت بازارچه ارمنی ها بروید.

 در کل مسجد مشیر شیراز دارای سه شبستان است همانطور که گفته شد شبستان غربی به نوعی یک شبستان تابستانه بوده است که در ضلع شرقی این شبستان حیوان زیبا و نسبتاً بزرگی وجود دارد و مانع از تابش خورشید به این شبستان شده است.

 همچنین سقف آن دارای دو لایه می باشد و از ورود گرما به درون شبستان جلوگیری می گردد  و به علت دو لایه بودن مانع از تابش نور خورشید به سقف  است.

 شبستان جنوبی یک شبستان بهار است و پنجره و درب های متعددی را در آن می‌توانید ببینید در سقف آن پنجره هایی برای خنک کردن غذا تعبیه  شده است.

 در زمستان های خیلی سرد تنها با روشن کردن چند مرحله زغال کامل گرما  می شود.  این شبستان بدون هیچ پنجره ای ساخته شده است و تنها دارای دو درب کوچک در انتهای راهرو است که این شبستان از کف اصلی بودن چند سانتی متر بالاتر است که این مدل از ساخته شده شبستان فضای گرم تر داشته باشد. در سقف شبستان حفره هایی برای بیرون رفتن دود ناشی از اجاق و منقل قرار دارد.

شاه نشین های زنانه و مردانه

در اطراف مسجد مشیر شیراز در چند نقطه پلکان‌های قرار گرفته است که به طبقه دوم مسجد ختم می شود و برخی از آن پله ها به سمت پشت بام می روند.

 در طبقه دوم مسجد مشیر شیراز تنها در ضلع شمال و شرق اتاق هایی هستند که بیشتر آنها به هم متصل می باشند نورگیرهای این اتاق ها طبقه دوم در سقف قرار دارند و به صورت شیشه ای و با ارتفاع نیم متری تا ۸۰ سانتی متری از کف پشت بام ساخته شدند.

چای خانه در مسجد مشیر

قسمت چای  خانه مردانه در زمان ورود در سمت راست بوده است و چای خانه  زنانه در سمت چپ مسجد مشکل قرار دارد در واقع این محل ها پذیرایی برای افراد مخصوصاً در ایام محرم و صفر ساخته شده بود.

ایوان های زیبای مسجد مشیر

در قسمتهای شمالی غربی و شرقی مسجد مشیر شیراز دیوان های زیبایی از لحاظ معماری ساخته شده اند که بسیار خلاقانه بودند ایوان  شمالی معروف به طاق ۴ کاسه است که جزو زیباترین شاهکارهای معماری ایرانی می باشد و فیزیک با کاشی کاری مقرنس کاری مهراب کتیبه های زیبا و آزار تزیین شده است و بر فراز آن دقیقاً دو گلدسته قرار دارد و ساعت تاریخی و مشهور شیراز برای آن تعبیه شده است.

 در قسمت بالایی ایوان شمالی کتیبه قرآنی با خط ثلث قرار گرفته است که اگر پاک پایین آن را نگاه کنید تاریخ آن به ۱۲۷۰ هجری قمری برمی گردد.

مقرنس کاری های این ایوان  علاوه بر زیبایی های بی نظیر کار کرده گرمایشی برای شبستان های زمستان را هم ایفا می کند. البته ایوان شمالی این مسجد به طاق مروارید معروف است در مقابل دیوان غربی و قرینه آن یک حیوان شرقی قرار دارد که باز هم با کاشی کاری و مقرنس کاری و همچنین قرار گرفتن کتیبه های قرآنی تزیین شده است و از طریق دالان و درگاه بزرگ به بیرون از مسجد راه پیدا می کند.

 اما عنوان غربی علاوه بر تمام آنها در پشت آن شبستان بزرگ مصرف قرار دارد که طاق و گنبد این شبستان برمی گردد. ستون سنگی یکپارچه قرار دارد این ستون ها به صورت پیچ در پیچ تراش خورده اند در ضلع جنوبی دیوان غربی محراب کاشی کاری شده را خواهیم دید که بر این محراب عبارت حسبیات  فرمایش جناب مشیرالملک مملکت فارس کتیبه العبد الجانی علی عسکر ارسنجانی ۱۲۸۹ را خواهیم دید.