تاریخ مشهد؛ سرگذشتی شنیدنی از پایتخت معنوی ایران

سرنوشت هر شهری برای مسافران آن شنیدنی است. تاریخ مشهد نیز از آن داستان هایی است که شنیدن آن خالی از لطف نیست. شهری که با حضور امام رضا (ع) رنگ خاصی گرفته و مقصدی آرامش بخش برای مسافران بی قرار شده است. این شهر در خراسان رضوی واقع شده و مرکز این استان است.

ایران کشوری پر از حقایق باور نکردنی است، تاریخ مشهد یکی از این حقایق است که نشان گر ابهت پادشاهان مشهد است؛ تاریخ مشهد در یک یا دو قرن خلاصه نمی شود بلکه هر چقدر از این تاریخ بگوییم کم گفته ایم و زبانمان از بیان این همه سرگذشت قاصر است.

پر بازدیدترین شهر کشور، مجهزترین شهر ایران از نظر تعداد پارک های آب، پایتخت معنوی ایران، شهری با بیشترین تعداد اقامتگاه و نخستین مقصد توریستی زیارتی در کشور عنوان هایی است که این شهر در طول زمان کسب کرده است.

مشهد در روزگاران گذشته

منطقه ای که امروزه مشهد نام گرفته است، از دوران پیش از اسلام به سبب شرایط طبیعی مناسب از مناطق مطلوب برای سکونت بوده است.

کشف ابزارهای سنگی با قدمت هشتصد ساله در فاصله چهل کیلومتری مشهد نشان از قدمت این منطقه دارد. وجود یک سنگ نگاره با نقوش مربوط به شکار نیز نشانه های دوران نوسنگی را در خود دارد.

وجود تپه نادری در جنوب مشهد نیز نشانه ای دیگر از دیرینگی تمدن این شهر است. در زمان های دور در نزدیکی مشهد کنونی شهری به نام توس واقع بوده است؛ که آبادی های بسیاری در اطراف آن وجود داشته است. این شهر آبادی های نوغان و سناباد را نیز در بر گرفته بود که بخشی از مشهد امروزی هستند. این شهر پر از تاریخ و تمدن و فرهنگ است.

پس از اتفاق حمله مغولان مردم توس کم کم به مشهد مهاجرت کردند و به تدریج این شهر وسعت پیدا کرد و به منطقه ای بزرگ تبدیل شد. مشهد در زمان نادر شاه افشار به عنوان پایتخت ایران برگزیده شده بود.

تاریخ مشهد روز های سخت زیادی به خود دیده است این تاریخ بر کسی پوشیده نیست. در دل تاریخ مشهد عجایب زیادی وجود دارد که اگر قصد سفر به این شهر زیبا را دارید بهتر است تاریخ مشهد را از بر باشید.

در سال 816 بود که تولی خان و افرادش به این شهر حمله ور شدند و قندیل های روضه منوره را به یغما بردند.

این شهر در بین سال های 799 تا 1006 نیز در تصرف ازبکان بوده است. زمان شاه عباس صفوی از زمان های رونق این شهر بوده است، اما اواخر دوره صفوی دوباره این شهر مورد نامهربانی افغان ها قرار گرفت.

پس از آن نادر شاه افشار آن ها را سرکوب کرد و این شهر را به عنوان پایتخت خود انتخاب نمود. اکنون نشانه های شجاعت نادر شاه افشار را می توانید در باغ موزه نادری که از جاذبه های تاریخی مشهد است مشاهده کنید.

نادر شاه افشار کار های زیادی برای توسعه ی شهر مشهد کرده است او به هندوستان لشکر کشید و از ان زمان تغییرات بسیار بزرگی در دل تاریخ مشهد اتفاق افتد که این تغییرات بر اهالی تاریخ و ادب پوشیده نیست و باعث شده است از زمان افشاریه اوازه مشهد به گوش همه ی جهانیان برسد و همه از تاریخ مشهد عبرت بگیرند.

مشهدی که اکنون می بینید

اکنون مشهد با زمان گذشته بسیار فرق کرده است. ساختمان های لوکس با کارکردهای متفاوت تمام این شهر را فرا گرفته اند و مشهد به یکی از پهناورترین و پر جمعیت ترین شهرهای ایران تبدیل شده است.

این شهر از زمانی که پیکر مطهر امام رضا (ع) در ان قرار گرفت؛  به مقصدی محبوب تبدل شده است, که همه ساله زائران زیادی از آن بازدید می کنند. مشهدی که اکنون می بینید یک شهر مدرن است و تمام ویژگی های یک شهر معاصر و مدرن را دارد در واقع شهر مشهد را می توان جز 4 شهر مدرن ایران دانست.

قابلیت های توریستی مشهد سبب شده است که  انواع فرصت ها دراین شهر برای جذب گردشگر فراهم شود و روز به روز بر شهرت و محبوبت مشهد افزوده گردد.

این شهر که همواره در صدر مقاصد زیارتی کشور قرار داشته و رفته رفته توانسته است  خود را در لیست شهرهای سیاحتی کشور نیز قرار دهد.

شهادت امام رضا (ع)؛ سرآغازی برای مشهد کنونی

شهادت امام رضا (ع) در شهر مشهد سرآغازی برای این شهر شده است. از  زمانی که آب سناباد به سبب غسل دادن پیکر مطهر این امام بزرگوار پر برکت شد، مشهد نیز روز به روز پر برکت تر به حیات خود ادامه داده است. اکنون مشهد قطب نخست گردشگری زیارتی در کشور است و نام پایتخت معنوی ایران را یدک می کشد.

مشهد دومین شهر مذهبی جهان است و پر بازدید ترین شهر در ایران به شمار می اید. این شهر حتی از برکت بارگاه منور رضوی به یکی از مجهزترین شهرهای کشور از نظر امکانات مذهبی  تبدل شده است. با شهادت امام رضا (ع) تاریخ مشهد برگی جدید در دل خود جای داده است..

این شهر اکنون عنوان شهری زیارتی – سیاحتی را یدک می کشد که سالانه بیش از سی میلیون گردشگر را درخود جای می دهد.

دورهٔ خلافت اسلامی دوره ای مهم در تاریخ مشهد

یکی از قسمت های مهمی که در تاریخ مشهد مقدس وجود دارد حمله سپاه اسلام به ایرانیان نجیب زاده است، سپاه اعراب که فرمانده آن ها حنف بن قیس بود  به دنبال یزدگرد سوم راهی توس شد.

 در سال ۳۱ هجری قمری که یزدگرد سوم به دستان یک آسیابان در شهر مرو از دنیا رفت. توس یا همان مشهد کنونی احساس خطر کرد و نامه ای به عبدالله بن عامر نوشت و در این نامه تاریخ مشهد کاملا دگرگون شد و شهر مشهد و تاریخ مشهد به دست اعراب رسید.

در دوره امویان و عباسیان تاریخ مشهد دچار فراز و نشیب های بسیار زیاد شد با دوره عباسی جنبش های مختلفی در مشهد رخ داد که جوانان بسیاری در شهر مشهد به دل تاریخ مشهد رفتند و خونشان در پی آزادی و آزاد خواهی ریخته شد.

 با گذشت زمان تاریخ مشهد بعد از گذراندن دوره امویان و عباسیان به زمان حکومت ایرانی ها رسید، حکومت صفویه و افشاریه تغییرات چشمگیری در تاریخ مشهد داشتند که موجب آبادی شهر مشهد شد.

 شهر مشهد در زمان افشاریه به اوج شکوفایی خود رسید و توانست تاریخ مشهد را به اوج خود برساند. با لشکرکشی نادر شاه افشار به هند و فاتح کوه نور و دریای نور ارزش شهر مشهد چندین برابر شد و تاریخ مشهد تغییرات زبان زدی به خود دید که همه ی این تغییرات باعث شد که مشهد به شهر امروزه تبدیل شود.

تاریخ مشهد قبل از اسلام

تاریخ شکل گیری شهر مشهد به قرن سوم هجری همزمان با مراسم تشییع امام رضا صورت گرفت.

 قبل از ان  مشهد را با توس می شناختند بدین دلیل که حکمران توس فردی به نام توس بن نوذر بود که سردار سپاه کیخسرو پادشاه کیانی بوده است.

 تاریخ مشهد الرضا در قبل اسلام چند افسانه در دست نیست با توجه به اسنادی که از تاریخ مشهد به جا مانده است می توان حدس زد که شهر مشهد در زمان دوران حکومت ساسانیان و هخامنشیان به یکی از شهر های مرز داری تبدیل شده است و در اطراف آن ولایت بزرگ خراسان قرار داشت تاریخ مشهد قبل از اسلام به صورت دقیق در دسترس نیست.