بارگاه نام‌آشنا امام هشتم شیعیان علیه السلام را همه می‌شناسیم در این مکان حال و هوای دل ها در کلمات نمی گنجد. انرژی عجیب و غریب وصف نشدنی با ورود به این بارگاه ملکوتی گریبانگیر همه می شود.
جمعیت بسیار زیادی برای زیارت به این سمت می آیند. در میان زائران پیر و جوان ایرانی و غیرایرانی از اقصی نقاط جهان با هر نژاد و ملیتی به بارگاه مقدس چشم دوخته اند و از آن طلب حاجت می کنند. راهنمای کامل زیارت امام رضا به شما کمک می کند تا از سفرتان به مشهد نهایت لذت را ببرید.
همین حال باعث میشود حس حیرت انگیزی درون تمامی سلول های بدن ما به وجود بیاید. راهنمای کامل حرم امام رضا علیه السلام برای هرکسی معنا و جلوه خاصی دارد. در این مقاله قصد داریم شما را با بخش‌های مختلف حرم مطهر امام هشتم شیعیان آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.
گنبد مسجد به بلندی ۴۱ متر بر بالای ایوان مقصوره جای دارد و سطح خارجی آن با آجر لعاب‌دار و یک کتیبه با خط کوفی تزئین شده‌است. در دو طرف این گنبد، دو مناره هر کدام به ارتفاع ۴۳ متر ساخته شده و دارای کتیبه‌هایی است. این مناره‌ها از روی زمین شروع می‌شوند و پیوسته به ایوان مقصوره بالا می‌روند و به شکل گلدسته در می‌آیند
در این مقاله به صورت کامل به راهنمای زیارت حرم امام رضا می پردازیم. پس با ما همراه باشید.
تاریخچه حرم امام رضا علیه السلام
حرم امام رضا علیه السلام که قدمت آن به سال ۶۱۰ هجری برمیگردد شاهد حوادث بی شمار در تاریخ بوده است. در طول تاریخ بارها و بارها به واسطه غارتگران همانند قوم غزنویان و قوم مغول تخریب شده است اما علاقه مندان به ایشان و شیعیان این حضرت، دوباره این بنا مطهر مذهبی را بهتر و مستحکم تر از قبل ساخته اند.
البته در دوره صفویه شاه طهماسب این بنا را به صورت کامل بازسازی کرد و از آن زمان به بعد همواره شاهد بازسازی های مداوم و گسترده حرم مقدس بوده ایم.
بارگاه امام رضا علیه السلام در حال حاضر یک میلیون متر مربع مساحت دارد و آن را به یکی از بزرگترین اماکن مذهبی دنیا تبدیل کرده است.
درهای ورودی حرم امام رضا علیه السلام
حرم امام رضا از صحن ها و رواق بسیار متعدد تشکیل شده است این بنا دارای چهار دروازه ورودی است.
- خیابان شیرازی
- خیابان امام رضا
- خیابان نواب صفوی
- خیابان طبرسی
در اطراف حرم هتلها رستورانها و بازار های متعددی وجود دارند که اقامت شما و زیارتتان را راحت تر و بی دردسر تر می کند. در واقع حرم به خودی خود به یک شهر تبدیل شده است و راهنمای کامل حرم امام رضا در تمامی ورودی های آن در اختیار زوار قرار میگیرد. بنای حرم امام رضا جدا از اهمیت فوق العاده مذهبی که دارد یک شاهکار معماری ایرانی است، چرا که با کاشی کاری های پیچیده و ایوان های بسیار زیبا مزین شده است.
صحن های حرم امام رضا علیه السلام
صحن حرم
صحن های حرم در واقع فضاهای بازی هستند که در اطراف مرقد منور رضوی ایجاد شده اند. در مجموع حرم امام رضا علیه السلام دارای ۹ صحن هست که ۸ صحن آن کامل ساخته شده است و آخرین مورد هم در دست ساخت می باشد در ادامه به باقی صحن های حرم رضوی می پردازیم.
صحن انقلاب
پنجره فولاد نقارخانه و سقاخانه اسماعیل طلایی در آن قرار گرفته است. جنس بنای این صحن از جنس سنگ مرمر و سقف این سقاخانه از طلا ایجاد شده است.
صحن قدس
صحن قدس جز صحن هایی هست که تازه ساز میباشد وسط این صحن سقاخانه بسیار زیبا قرار گرفته است که یادگار قبله‌گاه مسلمانان است. بخش گنبدی این سقاخانه معرق کاری شده و طلا کاری های مختلف در قسمت های متعدد آن چشم هر تماشاگری را به خود خیره می کند.
صحن آزادی
صحن آزادی مرتبط به دوره فتحعلی شاه است و اکنون دارای چهار ایوان میباشد.
- ایوان طلای ناصری
- ایوان تلگرافخانه
- ایوان باب السلام
- ایوان ساعت
صحن جامع رضوی
صحن جامع رضوی بزرگترین صحن این حرم به حساب می آید و دارای 6گلدسته بسیار زیبا در اطراف خود است.
صحن کوثر
در شمال شرقی حرم قرار گرفته است و نمای آن از کاشی و سنگ و معرق به وجود آمده است.
راهنمای کامل زیارت امام رضا راجع به رواق های حرم
رواق به معنی سایه بان و پیشگاه خانه است. سایه بانی که برای زائران به عنوان پناهگاهی بسیار باصفا به وجود آمده است. رواق های بلند دارای نقش و نگار های متعدد در اطراف حرم امام رضا علیه السلام به چشم می‌خورد که رواق امام خمینی در حال حاضر با دارا بودن ۶۳۰۰ متر مربع مساحت جز بزرگترین رواق‌های این حرم شده است.
هر یک از این رواق ها در دوره های تاریخی مختلفی ساخته شدند. حرم رضوی در حال حاضر با دارا بودن ۲۸ رواق مختلف در محله های مختلف حرم باعث شده است که مسافران و زائران به راحتی بتوانند در آنها استراحت کنند نام این رواق ها عبارت هستند از:
- حاتم خانی
- دارالسعاده
- دارالضیافه
- گنبد الله وردی خان
- توحید خانه
- دارالفیض
- دارالشکر
- دارالاخلاص
- دارالشرف
- دارالسیاده
- دارالحفاظ
- دارالسلام
- دارالعزه
- دارالسرور
- دارالذکر
- دارالزهد
- دارالعباده
- دارالولایه
- دارالهدایه
- دارالرحمه
- دارالاجابه
- دارالحکمه
- دارالحجه
- دارالکرامه
- امام‌‌خمینی (ره)
- رواق غدیر
- رواق کوثر
- رواق شیخ بهایی
- رواق شیخ طوسی
- رواق حرّعاملی
راهنمای زیارت امام رضا و معرفی کتابخانه
کتابخانه آستان قدس رضوی از کتابخانه های بسیار محبوب جوانان در مشهد شده است. این کتابخانه به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه های خاورمیانه است که در حرم امام هشتم علیه السلام قرار گرفته است. نخستین بنای مستقل این کتابخانه در سال ۱۳۳۰ در قسمت شمال غربی رواق امام خمینی ساخته شده است. این کتابخانه بسیار باشکوه در طول تاریخ جایی برای یادگیری و تحقیق بوده است. کتابخانه آستان قدس رضوی دارای چهار میلیون کتاب می باشد و محققان و پژوهشگران علوم فرهنگی و دینی از کتاب های مرجع و نفیس این کتابخانه نهایت استفاده را می کنند.
موزه آستان قدس
مجموعه آستان قدس دارای یک موزه شگفت انگیز و بسیار دیدنی است که گردشگران برای دیدن آن بسیار مشتاق هستند. آثار نمایشی بسیار بی نظیری در میان این موزه به چشم می‌خورد که تماشاگران از دیدن آنها خسته نمی شوند به طور کلی این حرم مقدس دارای سه موزه است که اولین موزه در ساختمان مرکزی قرار گرفته است که شامل گنجینه حرم رضوی گنجینه تمبر و اسکناس نجوم و ساعت سلاح سرد و گرم ظروف هنرهای تجسمی صدف حلزون دریایی سکه و مدال می باشد.
موزه مردم شناسی
موزه مردم شناسی در دل یک حمام بسیار قدیمی که مرتبط به دوره صفویه است قرار گرفته است. این حمام را به نام حمام مهدی قلی بیک یا حمام شاه هم می شناسند. در موزه مردم شناسی آثار بیشماری وجود دارد که می توان به فانوس شمعدانی، سنگ پا شانه و وسایل آرایشی اشاره کرد.
موزه فرش
اگر قصد بازدید از موزه های مشهد را دارید؛ حتما سری هم به موزه فرش بزنید تا از تماشای در آمیخته شدن رنگ های بسیار شاد و نقوش هنری ایرانی لذت ببرید.
- طبقه همکف به فرش‌های بافته‌شده در مناطق مرکزی و شرقی ایران اختصاص دارد.
- طبقه اول شامل فرش‌های بافته‌شده در مناطق غرب و شمال غرب ایران و همچنین قالی‌های بافته‌شده توسط ایلات و عشایر کشور است.
- در طبقه منهای یک این موزه هم فرش‌های دوره صفویه و فرش‌های بزرگ تولید مشهد به نمایش گذاشته شده‌اند.
دارالشفای امام رضا
افراد کهنسال با دارا بودن بیماری‌های مختلف هم به سمت این حرم می‌آیند. بنابراین احتمال وجود آمدن وقایع ناگوار دور از ذهن نیست به همین دلیل دارالشفای امام رضا با هدف خدمات رسانی هر چه سریعتر به حوادث اورژانسی و بیماران تاسیس شده است و دارالشفای جدید در ضلع جنوبی دوربرگردان خیابان شیرازی قرار گرفته است که در مجاورت حرم می باشد در این مرکز بهترین خدمات درمانی به مسافران و زائران داده میشود.
مسجد گوهرشاد
در این بخش از راهنمایی حرم امام رضا علیه السلام می خواهیم شما را با شاهکار معماری و هنر ایرانی آشنا کنیم. مسجد تاریخی گوهرشاد که به قرن نهم هجری قمری برمیگردد جز مسجد هایی است که بسیار قدیمی است. این بنای تاریخی با ۷ شبستان دارای معرق کاری های گسترده گچبری های پی در پی و خطاطی های متعدد است.
مسجد گوهرشاد مسجدی کلاسیک است و به سبک مساجد چهار ایوانی ساخته شده‌است. صحن مسجد تقریباً به شکل مربع است و در اطراف آن چهار ایوان بزرگ تاریخی و در فواصل ایوان‌ها هفت شبستان وسیع و شش در ورودی و خروجی است.
طول صحن مسجد حدود ۵۶٫۱۳ متر و عرض ۵۱٫۱۸ متر و مجموعاً حدود ۲۸۷۳ مترمربع مساحت دارد. ایوان‌های مجلل و مرتفع در اضلاع مسجد به قرینه یکدیگر ساخته شده‌است.
مراکز فرهنگی حرم امام رضا
چهار مرکز فرهنگی در حرم رضوی فعالیت دارند؛ یکی از این چهار مرکز فرهنگی نامش شهید بنت الهدی در صحن هدایت است.
مرکز فرهنگی بعدی را به نام شهید فتحی شقاقی دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین در صحن قدس است.
مرکز فرهنگی سوم با نام شهید حاج رضوان لبنانی در ضلع غربی در صحن شیخ طوسی قرار گرفته است.
مرکز فرهنگی چهارم هم به نام شهید هاشمی نژاد در صحن جامع رضوی راه اندازی شده است.
این مرکز فرهنگی مجموعاً دارای سه غرفه است. محورهای فعالیت این مراکز در راهنمای حرم امام رضا مهدویت، آموزش آداب زیارت، آموزش نماز، تدبر در قرآن پاسخگویی به سوالات شرعی و مشاوره است.
مهمانسرای امام رضا
بعد از یک زیارت معنوی و جانانه قطعا میخواهید به صرف غذا به یک رستوران بروید مهمانسرای امام رضا آماده پذیرایی از زائران گرامی است. این مهمانسرا روزانه با ارائه ده هزار پرس غذا در سه وعده به زائران خدمات رسانی می کند. قبلا توزیع کارتهای غذایی در این مهمانسرا به شکل تصادفی در میان زائران انجام می‌شد اما در حال حاضر با استفاده از اپلیکیشن رضوان و سامانه پیامکی این کار انجام میشود منوی غذایی این مهمانسرا و معمولاً چلو قرمه سبزی و چلو قیمه و قیمه بادمجان است.
هتل های اطراف حرم
هتل های نزدیک حرم رضوی جز پرطرفدارترین و شلوغ ترین هتل ها هستند اقامت در آنها باعث میشود زائران بتوانند در هر ساعتی که تمایل داشتند به زیارت و پابوس حرم مطهر امام رضا علیه السلام بروند و بدون پرداخت هیچ گونه هزینه ای به آن دسترسی پیدا می کنند.
- هتل الضیافه الزهرا مشهد
- هتل مدینه الرضا مشهد
- هتل مجلل درویشی مشهد
- هتل الماس ۲ مشهد
- هتل بین المللی قصر مشهد
در نزدیک ترین نقاط به حرم رضوی هستند
رستوران های اطراف حرم امام رضا
اگر نتوانستیید از غذاهای مهمانسرای امام رضا استفاده کنید می توانید به یکی از رستوران های نزدیکی حرم بروید.
رستوران معین درباری
رستوران مجلل درویشی
رستوران سنتی بابا قدرت
رستوران رضایی
رستوران هتل بین‌المللی قصر طلایی
جز با کیفیت ترین رستوران های اطراف حرم هستند که البته رستوران ها و فست فود های متعدد دیگری هم در اطراف حرم به چشم می خورد که کیفیت غذا های آنها عالی است.
بازار های اطراف حرم امام رضا و راهنمای زیارت حرم امام رضا
هنگام زیارت حرم نگران سوغاتی ها و کادوهایی که قرار است برای عزیزانتان بخرید نباشید. در اطراف حرم بازار های متعددی وجود دارد که شما به راحتی می توانید به تهیه سوغاتی بپردازید. این بازارها به چند دقیقه پیاده روی از حرم امام رضا لازم دارند تا بتوانید به آنها برسید. از الزامات سفر به مشهد تهیه سوغات برای عزیزان است.
این بازارها در کنار هتل‌های محل اقامت در نزدیکی حرم قرار گرفتند تا رفت و آمد شما را آسان تر کنند. بازار عباس قلی خان بازار بزرگ مرکزی بازار رضا بازارجنت و بازار غدیر از بهترین مراکز خرید مشهد هستند. مطالعه موارد راهنمای زیارت حرم امام رضا به شما کمک می کند تا از سفرتان به مشهد نهایت استفاده را ببرید.
سامانه اتوبوسرانی و خطوط تاکسی اطراف حرم و راهنمای زیارت حرم امام رضا
استفاده از حمل و نقل عمومی در شهرهای بزرگ بسیار مقرون به صرفه تر است. خوشبختانه بی آر تی خط مترو و تاکسی های خطی بسیار زیادی در اطراف حرم هستند که کارتان را راحت تر کرده اند.
خط ۸۰۰، خط ۸۰۰.۱، خط ۸۰۰.۲، خط ۸۳۰ و خط ۸۳۱ بی‌آرتی در اطراف حرم در تردد هستند و شما را به تمام نقاط مهم مشهد می‌رسانند.